Vâng! Trang mạng này dành cho những ai không có khả năng mua Ipad và các ứng dụng (apps), hoặc không có khả năng mua hay sử dụng được phần mềm khác của máy vi tính. Tôi mong muốn những ai đang suy giảm về khả năng ngôn ngữ có thể luyện tập tại nhà thêm nhiều cách thức hơn là chỉ qua giấy bút và không phải nhờ vào sự trợ giúp của những người chăm sóc cho họ cũng như không phải hao tốn tiền bạc ngoài khả năng của mình. Tôi không tạo lợi nhuận hay nhận bất cứ thù lao nào và tôi tự nguyện dành ra thời giờ và tự làm công việc mã hóa. Quý vị có thể đóng góp một tài chánh để trang mạng tiếp tục hoạt động, nếu như trang mạng giúp ích được một người nào đó quý vị quen biết.
Tôi là chuyên viên ngôn ngữ trị liệu tại Melbourne, Úc Đại Lợi. Tôi làm việc tại Trung tâm CRE nghiên cứu về sự Bình Phục và Phục hồi Chức năng về Suy giảm khả năng ngôn ngữ tại trường Đại học La Trobe.
Bạn có thể đọc thêm về công việc của tôi tại johnepierce.github.io.
Dr John E. Pierce
nghiên cứu của tôiViệc khái quát hóa các từ ngữ trị liệu thành đàm thoại đã được trình bày trong các cuộc nghiên cứu (như 1, 2, 3), Tuy nhiên chứng minh về việc khái quát hóa từ ngữ trị liệu và từ ngữ không dùng trong trị liệu không có tính cách hứa hẹn (như 4,5). Vì thế, điều quan trọng là từ ngữ được chọn cho việc trị liệu có mức độ hữu ích cao1. Các từ ngữ dùng trong trang mạng này được chọn theo mức độ thường được sử dụng để đạt hiệu quả cao nhất. Tất nhiên, điều này bị hạn chế ở điểm từ ngữ nào có thể được biểu hiện một cách chính xác qua các hình ảnh. Mỗi loạt từ có khoảng 40-50 từ (xin xem bảng biểu dưới đây). Vài cuộc nghiên cứu cho rằng ngay cả với những người suy giảm khả năng ngôn ngữ nghiêm trọng cũng có thể đạt được lợi ích từ một số lớn các từ ngữ trị liệu6 vì thế tôi không thấy có nhu cầu cần giới hạn danh sách từ ngữ ít hơn danh sách ở đây.
Về tiếng Anh, tôi sử dụng kho ngữ liệu SUBTLEXUS (SUBTLEXUS corpus) gồm những từ được bình chọn sử dụng thường xuyên trong ngôn ngữ nói. Trong khi SUBTLEXUS dựa trên phụ đề và vì thế chỉ là từ vựng Truyền hình, ngữ liệu này tiêu biểu nhiều hơn cho sự giao tiếp bằng ngôn ngữ nói trong thực tế so với mức độ ngôn ngữ viết thường được sử dụng. Có những từ ngữ thường được nhắc đến (chẳng hạn như “bom”) mà tôi loại ra vì những từ ngữ này không được sử dụng trong ngôn ngữ thực dụng hàng ngày. Về màu sắc, quần áo và các con số thì tôi tự chọn lấy các từ thích hợp, và về sân vườn tôi chọn ra các từ thường được sử dụng nhiều nhất từ nguyên trọn bài viết của một quyển sách hướng dẫn vườn tược. Đối với các ngôn ngữ khác, từ ngữ được dịch phần lớn từ từ ngữ tiếng Anh sau khi lượt đi các khái niệm không phù hợp với văn hóa sắc tộc. Danh sách từ ngữ được tổng hợp lại dựa theo dữ liệu sử dụng thường xuyên của mỗi ngôn ngữ (Xin xem chi tiết).
Hệ thống gia tăng gợi ý được sử dụng. Gợi ý gia tăng hay giảm thiểu đều có hiệu quả ngang nhau (7 8 9). Các gợi ý được sử dụng (nghĩa → câu → chữ → âm → chữ viết) được dựa vào Abel et al (2005) và qua thực hành lâm sàng tổng quan.
Từ vựng và thanh âm cụ thể dành riêng cho ba quốc gia sử dụng Anh ngữ- Úc Đại Lợi (nơi tôi sinh sống), Hoa Kỳ và Anh quốc. Ví dụ, cùng một hình ảnh tiêu biểu cho “kẹo” được biết đến khác nhau tùy theo miền như “lollies”, “candy” hay “sweets”. Mỗi vùng miền cần tự động chuyển đổi từ ngữ mặc định (default) theo địa phương riêng. Tôi sẵn lòng đón nghe quý vị nào có lòng quan tâm đến việc chuyển đổi tài liệu cho thích hợp với các quốc gia sử dụng Anh ngữ khác!
Chuyển đổi qua tiếng Phổ Thông đã hoàn tất nhờ vào công sức đáng kể của:
Âu châu (2020)
Dịch thuật được hoàn tất với rất nhiều công sức của José Grincho, cùng với sự hổ trợ và đóng góp ý kiến từ Chuyên viên Ngôn ngữ Trị liệu Luísa Rezende, Chuyên viên Hoạt động Trị liệu Ana Tavares and Giáo Sư José Fonseca.
Dữ liệu từ vựng sử dụng thường xuyên được chọn riêng biệt cho ngôn ngữ Bồ Đào Nha Âu châu, từ www.linguateca.pt
Tiếng Brazil (2021)
Tiến sĩ Roxele Ribeiro Lima (nhà nghiên cứu về suy giảm khả năng ngôn ngữ) và Marina Antoniazzi Mancini (chuyên viên ngôn ngữ trị liệu) đã thiện nguyện rất nhiều thời gian để thu âm và chuyển sang từ vựng thích hợp với ngôn ngữ Brazil Bồ Đào Nha.
Âu châu (2021)
Rất cám ơn Aitana Viejo Sánchez, cô đã tự riêng mình dịch thuật trang mạng này sang tiếng Tây Ban Nha! Aitana là chuyên viên ngôn ngữ trị liệu và cô đang thực hiện luận án Tiến sĩ tại đại học Oviedo, Tây Ban Nha. Nghiên cứu của cô tập trung vào ngữ dụng học và giao tiếp xã hội, và một trong những khía cạnh cô quan tâm lưu ý là suy giảm khả năng ngôn ngữ. Nguồn thông tin từ vựng được sử dụng thường xuyên từ SUBTLEX-ESP(Cuetos, Glez-Nosti, Barbon & Brysbaert, 2011)
Châu Mỹ La Tinh (2023)
Việc chuyển dịch sang Việt ngữ được sự tài trợ hoàn toàn từ Telamatics Trust. Lazzarotto Lâm Mỵ Tiên chuyển dịch theo văn phong phù hợp với văn hoá và ngôn ngữ với kỹ năng dịch thuật cao. Genevieve Vương góp ý về mặt lâm sàng và kỹ thuật chuyên môn trong quá trình chuyển dịch sang Việt ngữ. Chân thành cám ơn:
Về mọi ý kiến đóng góp về từ vựng chuyên môn, phần câu hỏi đúng/sai cùng những đóng góp tích cực khác cho dự án.
Dần dần, tôi mong mỏi thực hiện được hai mươi hoặc ba mươi ngôn ngữ phổ biến nhất (hay nhiều hơn nữa!). Tuy nhiên, mỗi ngôn ngữ cần rất nhiều thời gian và công sức từ các thiện nguyện viên và từ cả chính tôi – trang mạng sử dụng gần 600 từ ngữ chủ định, và mỗi từ cần phải được kiểm tra về mặt phù hợp với văn hóa sắc tộc, dịch thuật, gợi ý cho câu và nghĩa, gợi ý về thanh âm, danh sách các từ đồng âm và các ứng đáp phù hợp với hình ảnh. Tiếp theo đó là cả trăm lần thu âm và cuối cùng là phần dịch thuật các câu đúng/sai.
Nếu nghĩ rằng quý vị có thể đảm nhiệm tất cả công việc nói trên, tôi sẽ rất hân hoan được quý vị liên lạc. Do thời gian cần dành ra cho việc thực hiện (và vì tôi thực hiện trang mạng này miễn phí), chỉ duy một vài ngôn ngữ được thực hiện vào từng thời điểm một. Tôi mong muốn có một đội ngũ phiên dịch viên cho mỗi ngôn ngữ thay vì chỉ có mỗi một phiên dịch viên. Mỗi ngôn ngữ cũng cần có một chuyên viên ngôn ngữ trị liệu vừa nói được tiếng bản ngữ vừa có kinh nghiệm về suy giảm khả năng ngôn ngữ.
Vâng, xin hãy vui lòng!
Không, đây chỉ là bài tập duy nhất không đưa ra nhận định cho các câu trả lời. Hệ thống nhận biết tiếng nói đang được sử dụng ngày một rộng rãi, tuy nhiên mức độ chính xác sẽ giảm đi với người suy giảm khả năng âm ngữ hoặc suy giảm khả năng ngôn ngữ.
Vâng. Các câu hỏi quy tụ mức độ khó khăn khác nhau.
Vâng. Tất cả hình ảnh đều thuộc về sở hữu công cộng. Tuy nhiên, xin được nhắc nhở rằng trong khi sử dụng ngôn ngữ và từ vựng tổng quát không gì là sai trái, bệnh nhân của quý vị cũng nên lập ra danh sách từ ngữ cho riêng mình. Danh sách từ ngữ này bao gồm từ ngữ thích ứng nhất cho đời sống của họ.